ما چیزهایی که حقیقتاً نیاز نداریم را با پولی که به سختی درآورده ایم و یا در آینده در خواهیم آورد، می خریم تا کسانی که دوستشان نداریم را تحت تاثیر قرار دهیم! در برنامه ی زنده ای از شبکه سحر به زبان ساده با استفاده از مدلهای روز جهان که در کسب و کارها استفاده می شود در پی آن هستیم که به خانواده ها در مدیریت اقتصاد (منابع) خانواده کمک شود. در جلسه چهارم از مدل نیاز – خواسته و تقاضا استفاده شد.
انسان به سان هر موجود زندهی دیگر برای بقا، ناگزیر از اطفای نیازهای خود بوده و خواهد بود. اما اگرچه بخشی از این نیازها با سایر موجودات قرابت و تشابه دارد اما با کمی تامل در رفتار خود و سایرین متوجه خواهیم شد که حتی در این نیازهای مشترک نیز تفاوتهای فاحشی وجود دارد. برای توضیح مفهوم نیاز یا به عبارت جامعتر، سلسله مراتب نیازها (۱) تئوریهای متفاوتی ارائه شده است که معروفترین مدل از این تئوریها توسط مزلو حدود ۷۵ سال پیش در کتاب انگیزه و شخصیت طرح شده است. به اعتقاد مزلو نیازهای آدمی از یک سلسلهمراتب برخوردار است که در هر دوره از زندگی، رفتار او تحت تأثیر شدیدترین نیاز قرار میگیرد. هنگامی که آن نیاز که بیشترین تمرکز آن دوره را به خود جلب کرده است ارضا میشود، تغییری که در انگیزش فرد رخ خواهد داد بدین گونه است که به جای نیازهای قبل، سطح دیگری از نیاز، اهمیت یافته و محرک رفتار خواهد شد. نیازها به همین ترتیب تا پایان سلسلهمراتب نیازها به سطوح بالاتر هرم رفته و پس از ارضاء، فروکش کرده و دیگری را در ما بیدار می کنند. در این هرم هرچه از کف آن فاصله می گیریم از شباهتهای میان نیازهای ما با سایر موجودات کاسته می شود و نیازهای به تعبیری انسانی تر می شود. او نیازهای انسان را در ۵ طبقه تقسیم نمود که به اختصار به شرح ذیل هستند. برای نامگذاری طبقات، از عباراتی استفاده شده است که ممکن است دقیقا مطابق ترجمه مدل نباشند اما مفهوم را در فرهنگ و زبان فارسی بهتر نشان می دهند.

۱- نیازهای بدنی و ابقایی: (Biological/Physiological Need)
تا وقتی هوا برای تنفس، خواب، خوراک، آب سالم، پوشاک، غرایز جنسی و مسکن (سرپناه) به حد کافی برآورده نشده است، طبیعتاً عمده فعالیتهای ما تحت الشعاع ارضای این نیازها خواهد بود.

۲- نیازهای آرامش خاطر (امنیتی): (Security Need)
پس از برآورده شدن نیازهای اولیه زیستی، ما نیاز داریم تا از برآورده شدن این نیازها در حال و آینده اطمینان یا دستکم احساس اطمینان کنیم. نیازهایی مثل امنیت بدن (سلامتی)، شغل، دارایی، خانواده و … .

۳- نیازهای اجتماعی: (Social Need)
انسان موجودی مدنی الطبع است! او نیاز دارد که دوست داشته باشد و دوست داشته شود و توسط جمع های انسانی پذیرفته شود و به آنها احساس تعلق داشته باشد.

۴- نیاز به احترام (عزت و اعتبار): (Ego Need)
ما علاوه بر این که نیاز داریم دوست بداریم و دوست داشته شویم نیازمند این هستیم که احترام ببینیم و به خود و دیگری احترام بگذاریم. اگر این نیاز از طریق رفتار سازنده برآورده نشود، ممکن است فرد به جای آن به رفتارهای خرابکارانه یا نسنجیده متوسل شود.

۵- نیاز خودشکوفایی: (Self-Actualization)
اگر نیازهای پایینی هرم بیشتر به داشتن و بودن می پردازد، هرچه به طرف بالای هرم می رویم نیازهای شدن در آن ظهور و بروز پررنگتری می یابد. از هر که تا حدی توانسته است نیازهای سطح پایینتر خود را برآورده کند بپرسید در جستجوی شکوفاکردن استعدادی است. اگر بپذیریم که هر انسانی برای خود نقطه ایده آلی از هر منظری که تصورش را می کند در نظر دارد، این نیاز به یافتن محملی برای تحقق و شکوفایی آن نقطه مربوطه است.

میان مفاهیمی مثل من ( (Ego و خود (Self) فرسنگها فاصله است
هر موجود زنده ای به ناگزیر درگیر منازعه برای بقا است اما همانطور که مدل مزلو و قریب به اتفاق مدلهای محتوایی در تحلیل رفتار انسانی نشان می دهد انسان به دلیل ماهیتی که دارد اگرچه برای بقا و تامین نیازهای اساسی خود می کوشد اما افزون بر آن دغدغه های دیگری به جز رفع نیاز نیز دارد یا دستکم پس از رفع نیاز اولیه می یابد. وقتی در طبیعت به سراغ مثلاً دو شیر می رویم هیچکدام دغدغه ای در این خصوص که دیگری چه فکری یا برداشتی درباره آنها دارد، ندارند! کارل راجرز نشان داد که آنچه در این میان علاوه بر رفع نیازهای اساسی برای ما بسیار حائز اهمیت است خودپنداره است. این مدل می تواند در خدمت توضیح بیشتر راس هرم مزلو نیز قرار بگیرد و مفهوم خودشکوفایی را نیز بیشتر بیان کند. خود پنداره به زبان ساده یعنی تفاوت میان چهار برداشت از خود:
– آنچه فکر می کنم واقعاً هستم (خود واقعی)
– تصویر چیزی که دوست دارم باشد (خود ایده آل)
– درکی که از درک دیگران درباره خود دارم (دیگران واقعی)
-تصویری که دوست دارم دیگران درباره من داشته باشند (دیگران ایده آل)

یعنی انسان فقط به تامین و اطفای صرف نیازهای خود بسنده نمی کند. او مضافاً به این می اندیشید که آنچه مصرف می کند (کیفیت) و میزانی که مصرف می کند (کمیت) چه تاثیری بر خودپنداره او نزد خویش و نزد دیگران خواهد داشت.
اما موضوع حتی از این هم بغرنج تر است. انسان بر خلاف سایر حیوانات و توسعاً موجودات، مرگ آگاه است! این به این معنی است که او برای خود در این زمان محدود معنای زندگی و چشم انداز نیز متصور است. یک حیوان بی توجه به این که چقدر زندگی می کند، در امروز و فردا و پس فردایش تغییری رخ نمی دهد و همواره مشغول تامین نیازهای اساسی خود است. ممکن است مشاهده کرده باشید که حتی یک گوسفند دقایقی قبل از سربریده شدن همچنان مشغول خوردن است. اما انسان همواره دلمشغول این است که تامین نیازهای اساسی او چه تاثیری بر تصویر معنای زندگی او و تحقق چشم اندازهایش خواهد داشت.

اگر با همه پیچیدگی هایی که تعریف نیاز داشت مفهوم آن را کم و بیش دریافته باشیم، توضیح ادامه زنجیره سه گانه نیاز، خواسته و تقاضا چندان دشوار نیست!
فرض کنید که سرظهر است و کسی به شدت احساس گرسنگی می کند. بر اساس مدل مزلو او احتمالاً به نیازهای دیگر (اگر برای او اولویت بالاتری نداشته باشند!) بی اعتنا خواهد شد و این نیاز (۲) او را معطوف به خود می کند. (منظورم از این مثال به هیچ وجه عادت ما برای خوردن وعده های غذایی نیست و بلکه معطوف به احساس نیاز است. طبق تعریف وضعیتی که در آن احساس محرومیت از چیزی می شود! می پذیرم که این ترجمه راهگشا نیست!) در وهله اول تفاوت چندانی میان انسانها نیست. این در حالی است که تبدیل نیاز به خواسته کاملا تحت تاثیر فرهنگ و شخصیت او خواهد بود. مثلا یک ژاپنی احتمالا گزینه هایی مثل سوشی و چیزهایی از این دست را در نظر خواهد گرفت در حالی که بعید است این گزینه، یکی از گزینه های معمول در ایران باشد. خواسته (۳)به تعبیری لیستی از گزینه هایی است که می تواند نیاز را به شکلی برآورده کند! ممکن است آن شخص گزینه هایی مثل کباب کوبیده در فلان رستوران، تخم مرغی که خودش می پزد، فلافلی که از ساندویچی بهمان خیابان می تواند بخرد یا همبرگری که می تواند از ساندویچی دیگر بخرد را پیش ذهن بیاورد. اما کار به اینجا ختم نمی شود. برای آنکه یک خواسته به یک تقاضا (۴) تبدیل شود ملاحظات دیگری نیز در کار است که مهمترین آنها توان خرید یا بودجه مدنظر برای رفع آن نیاز است.
My spouse and I absolutely love your blog and find the majority of your post’s to be exactly I’m
looking for. Does one offer guest writers to write content for yourself?
I wouldn’t mind publishing a post or elaborating on most of the subjects you write regarding
here. Again, awesome web log!
Hi colleagues, nice piece of writing and fastidious urging commented here, I am in fact enjoying by these.
Hello there, just became alert to your blog through Google, and found that it is really informative.
I’m going to watch out for brussels. I will appreciate if you continue this in future.
Numerous people will be benefited from your writing. Cheers!
Wow, awesome blog format! How long have you
ever been blogging for? you made running a blog look easy.
The entire glance of your website is wonderful, as neatly as the content!
It’s actually very complex in this full of activity life to listen news on Television, therefore I
only use world wide web for that purpose, and obtain the
most up-to-date news.
I have been exploring for a little bit for any high-quality articles or weblog posts in this kind of space
. Exploring in Yahoo I eventually stumbled upon this web site.
Reading this information So i am glad to exhibit that I’ve
a very just right uncanny feeling I came upon exactly what I needed.
I so much for sure will make sure to do not fail
to remember this site and give it a glance regularly.
Pretty section of content. I just stumbled upon your weblog and in accession capital to assert that I acquire in fact enjoyed account your blog posts.
Any way I’ll be subscribing to your feeds and even I achievement you access consistently quickly.
I am extremely impressed with your writing skills and also with the layout on your weblog.
Is this a paid theme or did you customize it yourself?
Anyway keep up the excellent quality writing, it is rare to see a nice
blog like this one these days.
hello there and thank you for your information – I have
definitely picked up anything new from right here. I did however expertise several technical issues using this site, since I experienced to reload the website lots of times
previous to I could get it to load correctly.
I had been wondering if your web host is OK? Not that I am complaining,
but slow loading instances times will often affect your placement in google and
could damage your quality score if advertising and marketing with Adwords.
Anyway I’m adding this RSS to my e-mail and can look out for
much more of your respective exciting content. Ensure that you update this again soon.
I think the admin of this site is actually working hard in support of his site, because
here every material is quality based information.
A motivating discussion is definitely worth comment. I think that you should
write more about this subject, it may not be a taboo subject but generally people do not discuss such issues.
To the next! Best wishes!!
This piece of writing provides clear idea in support of the new visitors of blogging, that truly how to do running
a blog.
What a data of un-ambiguity and preserveness of valuable experience regarding unexpected feelings.
My programmer is trying to persuade me to move to .net from PHP.
I have always disliked the idea because of the expenses.
But he’s tryiong none the less. I’ve been using WordPress on several websites for about a year and am anxious about switching to another platform.
I have heard great things about blogengine.net. Is there a way
I can transfer all my wordpress content into it?
Any kind of help would be greatly appreciated! adreamoftrains best hosting
First of all I want to say superb blog! I had a quick question which I’d like to ask if
you don’t mind. I was curious to find out how you center yourself and clear
your head prior to writing. I have had trouble clearing my mind
in getting my thoughts out. I truly do enjoy writing however it just
seems like the first 10 to 15 minutes are lost just trying
to figure out how to begin. Any suggestions or hints?
Appreciate it!
Attractive portion of content. I simply stumbled
upon your weblog and in accession capital to assert that
I get in fact loved account your weblog posts. Anyway I will be subscribing in your augment
and even I fulfillment you access consistently
rapidly.
Everything is very open with a clear clarification of the issues.
It was really informative. Your website is extremely helpful.
Thank you for sharing!
What’s up to all, the contents existing at this site are in fact awesome for
people experience, well, keep up the nice work fellows.