در باب حرف مفت

1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars
خیلی بد خیلی خوب
۵,۰۰ امتیاز از ۵ رای
Loading...

دیروز مجالی پیش آمد که در جلسه‌ای با عنوان در باب #حرف_مفت به بهانه‌ی انتشار کتابی با همین عنوان از #هری_فرانکفورت با ترجمه‌ی #محسن_کرمی حضور بهم‌برسانم. این سمینار با حضور استاد #ملکیان و جناب آقای دکتر قدیر نصری برگزار شد و همانطور که ‌پیش‌بینی می‌کردم آموزه‌های فراوانی برای یادگیری داشت. در حین سخنرانی این دو استاد ارجمند با پیش‌چشم داشتن آنچه از #ویتگنشتاین متقدم در تراکتاتوس آموختم به این می‌اندیشیدم که اگر از او به عنوان یک فیلسوف زبان دوران‌ساز در باب حرف مفت بپرسم او چه پاسخی خواهد داد. او در تقسیم‌بندی نبوغ‌آمیز خود چیزها را به دو قسم گفتنی و نگفتنی و در وهله بعد گفتنی‌ها را نیز به دو قسم معنادار و بی‌معنا تقسیم می‌کند و اینجاست که نبوغ او برگی تازه بر فلسفه و فلسفه تحلیلی می‌زند. او صدق و کذب را فرع بر معناداری می‌داند. به عبارت دیگر به ادعای او تا گزاره‌ای معنادار نباشد نوبت به صدق و کذب آن نمی‌رسد. منظور او از معناداری به هیچ عنوان درست‌ساختی از منظر دستور زبان نیست. مثال معروف #راسل که: ((پادشاه کنونی فرانسه تاس است)) از بهترین مثالهاست که نشان می‌دهد که گزاره‌ای می‌تواند درست‌ساخت باشد اما معنادار نباشد و در این صورت سخن از صدق و کذب آن موضوعیت ندارد. به زعم من حرف مفت از منظر او به گزاره‌های گفتنی اما بی‌معنا اطلاق می‌شود که صدق و کذب در آنها راهی ندارد. البته آنطور که از گزارش بزرگواران از مراد نویسنده از این عنوان بر‌می‌آید معنایی متفاوت با این است که عزیزان مخاطب را به تورق کتاب کم‌حجم او توصیه می‌کنم.
باری! عصاره آنچه از این جلسه، پارادایم‌وار بر جان من نشست این بود که اگر سخنی با نیتی غیر از حقیقت‌جویی باشد، حرف مفت است و باید بکوشم که چه از گفتن و چه از شنیدن و چه از انتقال و منتشر کردن آن اجتناب کنم که قطعا کاری صعب است. اگرچه نتوانستم نهایتا ملاک و محکی روشن برای تشخیص این قبیل گفته‌ها به دست‌آورم اما گمان می‌کنم شهودا بتوان آن را بازشناخت اما به دلیل عدم‌دستیابی به نیت آدمیان با خود پیمان بستم که بکوشم لیبل حرف مفت را به هیچ روی به عنوان حربه‌ای برای مقابله و منکوب کردن دیگری استفاده نکنم که به زعم من این کار به اندازه خود حرف مفت‌زدن و حتی دروغ‌گفتن غیراخلاقی است.

کلمات کلیدی