موقعیت کیش

دیروز در دوره یونگ‌شناسی دکتر سرگلزایی اصطلاح جالبی با عنوان ((موقعیت کیش)) از روانشناس معروف اسکاتلندی رونالد لینگ شنیدم با این مضمون که در موقعیت کیش در شطرنج نمی‌توان مهره‌ای که موجب این مخمصه شده را ملامت کرد. حتما چند حرکت اشتباه منجر به این موقعیت شده و برای رهایی از آن گاهی باید با مهره‌های دیگر بازی کرد.
بسیاری از تحلیل‌هایی که این روزها می‌شنویم با ساده‌انگاری کسی یا کسانی را مقصر تام نواقص فعلی می‌داند و یا با نگاه اسطوره‌ای گمان می‌کنند اگر کسی یا کسانی جای کسی یا کسانی قرار می‌گرفتند یا قراربگیرند این موقعیت خطیر رقم نمی‌خورد یا تغییر می‌کند و یا منجی‌ای می‌تواند این وضعیت را با یک حرکت تغییر دهد در حالی‌که بازی چیزی فراتر از یک حرکت و یک مهره است. البته دنیای واقعی از بازی شطرنج پیچیده‌تر است و بازیگر مقابل می‌تواند به قواعد بازی ملتزم نباشد و مهره‌هایش خارج از قواعد عمل کند و مهره‌های شما را نیز از حداقل‌های خود در حرکت و کارکرد خارج کند.

پی‌نوشت: این نوشته به مانند هر رأیی ‌می‌تواند له یا علیه کسی یا کسانی استفاده شود. مطمح‌نظرم از این نوشته ارائه مدلی برای تحلیل دقیقتر و پرهیز مخاطبین محترم از ساده‌انگاری است. شاید این تحلیل‌ها به هیچ کاری نیاید اما دست‌کم حال ما را بدتر از این نمی‌کند.